NGUYỄN THÁI SƠN VÀ TƯ DUY TẤT CẢ CÙNG THẮNG – Vương Chi Lan

Quyền lợi và trách nhiệm được chia đều trên nguyên tắc “Tất cả cùng thắng”, và quả tất cả đã cùng thắng, anh đã mãn nguyện chưa? Anh chỉ cười mà rằng, mình không thích cái định kiến thương trường là chiến trường. Mình mơ ước một thương trường bắt đầu sự cạnh tranh trong tư duy: Tất cả cùng thắng hơn.

Tôi biết anh khoảng năm 1990, cứ như lời anh kể để có độ nhậu với bạn bè khó như việc… nuôi cá bè. Có lần vét hết túi kiếm được dĩa mồi, lít rượu đế, nghênh ngang trên chiếc xe PC cà tàng tìm bạn nhậu thì bị cảnh sát giao thông “huýt”. Sai thì sai bét nhưng tiền đâu nộp phạt. Thuở ấy nộp phạt tươi, anh gãi tai vò đầu rồi liều mà rằng, thôi tớ để lại dĩa mồi cho các cậu, tha nhé. Tay cảnh sát lạy anh như xá, ông biến cho con nhờ.

Từ Quảng Ngãi vào miền Tây để mưu sinh, tồn tại xứ người. Tư duy làm giàu lóe lên ngay trong sự nghiệt ngã của nền kinh tế thời ấy, rất may anh thuộc tín đồ trung thành của 5 gam màu chủ đạo: Confident (Tự tin) – Active (Chủ động thực hiện điều mình mong muốn) – Believe (Tin mãnh liệt vào những gì mình đang thực hiện) – Focus (Tập trung cao độ trong thực hiện công việc) – Passion (Đam mê). Chính 5 tố chất trên giúp anh đêm đêm một mình lầm lũi đến cửa cống xả nước thải của các cơ sở sản xuất chế biến thủy sản vớt từng xe lôi mỡ cá ba sa về, âm thầm chế biến thành sản phẩm mỡ bò. Anh đã thành công, sản phẩm thị trường chấp nhận tiêu thụ mạnh. Nhớ lại anh cười: Mình như người làm vệ sinh môi trường vô danh khi hàng chục hàng trăm tấn mỡ cá ba sa được vớt về bớt gây ô nhiễm môi trường sông nước, bạn bè biết chuyện gắn chết cho cái tên Sơn mỡ bò.

Hôm 9/1/2015 Tafishco xuất 5000 tấn mỡ cá ba sa cho đối tác Phần Lan, giá trị lô hàng ước 4.000.000usd. Đó là lô hàng đầu năm. Mỗi năm riêng thị trường miền Tây thu hoạch chừng 1.000.000 tấn cá ba sa. Tức có chừng 300.000 tấn mỡ cá, sau khi chế biến lượng mỡ cá thành phẩm đạt 220.000 tấn. Nhưng biến phụ phẩm của con cá thành nguồn nguyên liệu quý, hữu ích như mỡ, dầu, đầu, xương,… chiếm 50% sản lượng con cá một thời là rác nay trở thành hàng xuất khẩu có giá trị cao, tăng lợi nhuận người nuôi cùng nhà sản xuất. Nếu đủ nguồn tài chính anh đầu tư nhiều sản phẩm khác từ mỡ cá. Lợi ích sẽ rất lớn không thiệt thòi xuất thô. Đó là dầu diesel sinh học, dầu cá được chế biến từ mỡ cá ba sa. Đặc biệt trong mỡ cá có chứa EPA, DHA – thành phần rất quan trọng đối với sức khỏe con người.

Tôi tìm tới anh khi hàng loạt vụ việc xấu xảy ra với nhiều doanh nhân theo nghề nuôi, chế biến thủy sản ở Đồng bằng Sông Cửu Long đến độ vướng vào vòng lao lý. Không trả lời, anh đưa tôi xuống hộ dân có hầm cá. Những con cá tra vùng vẫy tung tóe, khuôn mặt rạng ngời của chủ hầm báo cho tôi biết một mùa cá vui. Tôi thắc mắc vì sao nhiều doanh nhân nuôi, chế biến thủy sản ngã ngựa đến độ phá sản. Sơn nói: Không như dư luận đánh giá, nghề chế biến thủy sản dễ làm giàu như… chơi chứng khoán. Ngược lại, những rũi may nhiều và bất ngờ đến khó lường. Con giống, thức ăn, thị trường luôn biến động dữ nhiều lành ít. Khả năng tài chính từ người nuôi đến nhà sản xuất chưa bao giờ là đủ trước con cá, con tôm phàm ăn và nhiều rũi ro từ dịch bệnh đến thiên tai. Nhiều khi phải ngồi lưng cọp. May, chắc thì thắng, rũi chút là họa, nên xin hãy nhìn những người lỡ thành bội tín, thành con nợ, thành tội phạm bằng sự chia sẻ, cảm thông. Bạn thấy đấy, tôi là người thật sự đam mê với công việc ít nhiều thành đạt, nhưng cũng đôi khi phải chao đảo đến mệt mỏi.

Bà Mai thị Ánh Tuyết, giám đốc Sở Công thương An Giang cho biết về Chuỗi liên kết dọc cá tra – Tafishco do anh chủ xướng và triển khai ngày 12/8/2014 bà Tuyết vui lắm. Bà nói như dao chém đá, Sở Công thương An Giang sẽ triển khai thêm ba Chuỗi liên kết vì tính hiệu quả đã thành thực tiễn. Sở sẽ tháo gỡ những vướng mắc của Chuỗi liên kết dọc cá tra – Tafishco áp dụng cho nghề nuôi trồng thủy sản như tôm, cá. Tôi sẽ báo cáo với Ủy ban, Tỉnh ủy có ý kiến với chính phủ, thống đốc ngân hàng, các bộ liên quan để phương thức sản xuất này trở nên phổ biến. Bà Tuyết khẳng định. Ông Nguyễn văn Tấn, một trong 5 hộ tham gia Chuỗi liên kết xúc động nói: Xin chân thành cảm ơn Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng nhà nước, Ủy ban nhân dân tỉnh đã quyết định thành lập Chuỗi liên kết. Sau gần 5 tháng tôi thu hoạch được 195.5 tấn cá. Với giá bán thỏa thuận mỗi kg cá ông lời từ 2000 – 2.200đ. Ông Phan Văn Ninh, Chủ tịch Hiệp hội thủy sản AFA chỉ ra lợi thế của Chuỗi liên kết. Về kỹ thuật được các kỹ sư của Công ty Thuận An chăm sóc nên hạn chế rủi ro, đạt sản lượng cao. Không còn chịu áp lực tài chính ngân hàng giải ngân kịp tiến độ theo đơn đặt hàng. Giá thức ăn cho cá giảm 150đ/kg vì nhà sản xuất bán được số lượng lớn, ổn định nên chi phí giảm. Người nuôi cá yên tâm đầu ra vì Công ty Thuận An bao tiêu sản phẩm. Điều đáng mừng nhất là nông dân được Chuỗi liên kết hướng dẫn nuôi cá theo các tiêu chuẩn Việt.GAP hoặc Global.GAP Nghị định 36 của Chính phủ và Thông tư 23 của BNN&PTNT. Tuy nhiên ông Sơn vẫn còn băn khoăn mức tín dụng cho một chu kỳ nuôi cá nếu được ngân hàng chấp nhận thêm thời gian 10 tháng sẽ tốt hơn. Bởi thời gian nuôi cá đã là 7 tháng, cần thêm 3 tháng cho công đoạn chế biến và xuất khẩu là thực tế.

Tôi hỏi Sơn, trăn trở suốt 5 năm cho đề án Chuỗi liên kết dọc cá tra – Tafishco thành hiện thực, quyền lợi và trách nhiệm được chia đều trên nguyên tắc Tất cả cùng thắng, và quả tất cả đã cùng thắng, anh đã mãn nguyện chưa? Anh chỉ cười mà rằng, mình không thích cái định kiến thương trường là chiến trường. Mình mơ ước một thương trường bắt đầu sự cạnh tranh trong tư duy: Tất cả cùng thắng hơn.

Anh là Nguyễn Thái Sơn, Chủ tịch hội đồng quản trị thương hiệu Tafishco với 1200 lao động thường xuyên và cũng chừng đó lao động thời vụ. Người có khát khao một tư tưởng quẩn quanh chưa thể vượt qua khó khăn để giúp ích cho đời bằng chính sự rạch ròi giữa được và chưa được. Nghề nuôi trồng chế biến thủy sản nói riêng và đất nước nói chung cần lắm những người như anh và nhiều người như anh.
Biên tập: Vương Chi Lan